Ωρα μπρος-ώρα πίσω

 

Ώρες μπροστά ή πίσω

Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

Δυο φορές τον χρόνο, γύρω στα τέλη Μάρτη και Οκτώβρη, τα ωρολόγια στην χώρα μας, όπως και σε πολλά άλλα κράτη στον κόσμο, μπαίνουν μια ώρα μπροστά την άνοιξη και μια ώρα πίσω το φθινόπωρο.

Οι λόγοι είναι για την επιτυχία λιγότερης κατανάλωσης ενέργειας, πολύ σημαντικός λόγος.

Οι απόψεις είναι αντικρουόμενες ως προς την πραγματική ωφελιμότητα της αλλαγής της ώρας.

Κατά κανόνα οι αλλαγές της ώρας γίνονται τις πρώτες πρωινές ώρες, ώστε να μην «δυσκολέψει» η ζωή των πολλών ανθρώπων.

Αυτοί φυσικά που εργάζονται μετά τα μεσάνυχτα, με την ώρα μπροστά «γλυτώνουν» μια ώρα εργασίας και με την ώρα πίσω, εργάζονται μία ώρα παραπάνω.   

Πέρα όμως από την αλλαγή της ώρας στην στεριά, πολύ συχνή και απαραίτητη είναι η αλλαγή στα ταξίδια με πλοία-τραίνα και αεροπλάνα.

Όταν οι πορείες είναι από Βορρά προς Νότο και το αντίθετο, δεν γίνονται αλλαγές ωρών καθώς το ταξίδι γίνεται μέσα στην ίδια ζώνη. (time zone).

Όταν το ταξίδι γίνεται προς την Ανατολή ή την Δύση, τότε είναι απαραίτητο να μπαίνουν ώρες μπροστά ή πίσω, για να συμβαδίζουν οι εκάστοτε θέσεις των πλοίων-αεροπλάνων και τραίνων, με την τηρούμενη ώρα στην ζώνη που ταξιδεύουν.

Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα πλοίο που φεύγει από ένα λιμάνι της Ευρώπης για την Βόρεια, Κεντρική ή Νότια Αμερική.

Κάθε 15° μοίρες μήκους στρέφει τα ωρολόγια του μία ώρα μπροστά, και κάνει το αντίθετο όταν επιστρέφει προς την Ευρώπη.

Επειδή όμως στα πλοία η εργασία εκτελείται όλο το 24ωρο σε βάρδιες, η ώρα μπροστά ή πίσω, διαιρείται σε τρεις βάρδιες.

Κάνοντας το ίδιο με το πιο πάνω ταξίδι, για να μην μπερδευτούν οι καθημερινές ημερήσιες εργασίες, η αλλαγή γίνεται την νύχτα ως εξής:

Οι άνδρες της βάρδιας από τις 20:00 έως τις 24:00 βάζουν τα ωρολόγια όλου του πλοίου 20' λεπτά μπροστά ή πίσω. Αυτό γίνεται από τον Αξιωματικό Γεφύρας που χειρίζεται τον μηχανισμό του κεντρικού ρολογιού που συγχρονίζει μέσω καλωδίωσης ηλεκτρικά όλα τα ωρολόγια του πλοίου.

Τα οποία βρίσκονται στο Μηχανοστάσιο, τραπεζαρίες, καπνιστήρια, καμπίνες πλοιάρχου/αξιωματικών και σε άλλους χώρους πχ. cargo control room, fire station, radio room, ship’s office, hospital etc.

Η επόμενη βάρδια 00:00-04:00 γυρίζει επίσης τω ωρολόγια 20' λεπτά μπρος ή πίσω καθώς και η βάρδια 04:00-08:00 τα τελευταία 20' λεπτά.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι «βαρδιούχοι» (Γέφυρας και Μηχανοστασίου) «ζημιώνονται» ή «επωφελούνται» 20' λεπτά μόνο.

Να υπολογιστεί όμως ότι αυτό συμβαίνει πολύ ταχτικά, αναλόγως με την ταχύτητα του πλοίου και το Γεωγραφικό Πλάτος που ταξιδεύει.

Αν υποθέσουμε ότι ταξιδεύει επί  του Ισημερινού, εκεί οι 15° μοίρες Μήκους αντιστοιχούν σε 900 Ναυτικά μίλια.

Αν η ταχύτητα του πλοίου είναι 12,5 Κόμβοι (αργό πλοίο) τότε αλλάζει ώρες κάθε τρεις ημέρες.

Με ταχύτητα 19 κόμβους (γρήγορο πλοίο) αλλάζει κάθε δυο ημέρες.

Αν όμως ταξιδεύει το πλοίο σε βορειότερα ή νοτιότερα πλάτη, τότε η συχνότητα αλλαγής ώρας μικραίνει, καθώς για παράδειγμα σε πλάτος 45° μοιρών, (Ευρώπη-Βόρεια Αμερική) οι 15° μοίρες μήκους αντιστοιχούν σε 638 Ναυτικά μίλια. (δηλαδή οι 15° μοίρες μήκους στον Ισημερινό είναι 900 μίλια, στο 45° βόρειο ή νότιο 638 ν.μ. και στον Βόρειο ή Νότιο πόλο μηδέν).     

Κάθε φορά πού τα ωρολόγια πάνε μπροστά  ή πίσω, αυτό αναγγέλλεται από τα μεγάφωνα του πλοίου στο μεσημεριανό φαγητό (11:55-12:40) και στο βραδινό (16:55-17:40) ώστε να το πληροφορηθούν όλοι.

Επιπροσθέτως ο ναύτης «σκάπουλος» της βάρδιας γέφυρας 16:00-20:00 «κρεμάει» πινακίδες στις τραπεζαρίες/καπνιστήρια αξιωματικών και πληρώματος, όταν κατεβαίνει από την γέφυρα για το δείπνο στις πέντε το απόγευμα. Τα πινακάκια αυτά που γράφουν:  «MIA ΩΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ/ONE HOUR ADVANCE» ή «ΜΙΑ ΩΡΑ ΠΙΣΩ/ONE HOUR RETARTED», ο πρωινός «σκάπουλος» της βάρδιας 04:00-08:00 τα επιστρέφει στην Γέφυρα. Σε 2-3 μέρες ξανά το ίδιο.

Τα μεσάνυχτα με την αλλαγή της ημερομηνίας στα ημερολόγια Γεφύρας, (πρόχειρο και καθαρό) γίνεται αναγραφή: 00:01 Τα ωρολόγια του πλοίου ετέθησαν μία ώρα εμπρός/πίσω, ήτοι ZT=GMT+ ή – πχ. 10 Ώρες.  

Στις 12 το μεσημέρι υπολογίζονται σαν χρόνος ταξιδιού, κατά το τελευταίο 24ωρο, οι πραγματικές ώρες, δηλαδή με ώρα μπροστά 23 και με ώρα πίσω 25. Και τα μίλια που διάνυσε το πλοίο το 24ωρο διαιρούνται με αυτές τις ώρες και βγαίνει η μέση ταχύτητα του 24ώρου. 

Η συχνή αλλαγή της ώρας γίνεται συνήθεια στους ποντοπόρους ναυτικούς και δεν τους «χαλάει» την διάθεση, πράγμα που συμβαίνει σε όσους ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις γύρω από τον κόσμο με αεροπλάνο. Σε αυτούς συμβαίνει το «γνωστό» τζετ λαγκ  (jet lag), δηλαδή το «μπέρδεμα» του βιολογικού ρολογιού του καθενός που τον αποσυντονίζει για λίγες ημέρες μέχρι ο οργανισμός του να προσαρμοστεί στην ώρα ζώνης της χώρας που έφθασε.

 Α.Κ.Κ.