«Ελευθέρια 2024» Επετειακή εκδήλωση για την απελευθέρωση του Ζαπαντιού πριν 203 χρόνια.
Στην Μεγάλη Χώρα του Αγρινίου στις 26 Ιουλίου γιορτή της Αγίας Παρασκευής, οι κάτοικοι τιμώντας τους ηρωικούς αγώνες των προγόνων μας πριν 203 χρόνια, συνέχισαν την παράδοση του εορτασμού της επετείου της απελευθέρωσης της περιοχής από τους Τούρκους δυνάστες.
Τότε στο ξεκίνημα της μεγάλης Επανάστασης του γένους, οι ξεσηκωμένοι Έλληνες ενωμένοι, μετά την κατάληψη του Βραχωριού στις 11 Ιούνη προχώρησαν και πολιόρκησαν για σαράντα πέντε μέρες το Ζαπάντι.
Η εκδήλωση για αυτό το σημαντικό ιστορικό γεγονός έγινε με την συμπαράσταση και συνεργασία του Δήμου Αγρινίου, της Τοπικής Κοινότητας Μεγάλης Χώρας, του εφημέριου και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ιερού Ναού Αποστόλου Παύλου.
Οι κάτοικοι και επισκέπτες από την γύρω περιοχή παρακολούθησαν την Θεία Λειτουργία και την Δοξολογία, όπου ιερούργησε ο Αιδεσιμότατος Κοσμάς Τσιτσιβός-εφημέριος Μεγάλης Χώρας-και από τα ιερά αναλόγια έψαλαν οι ιεροψάλτες κύριοι Λεωνίδας Γαρουφαλής, Βασίλειος Γεωργιάδης, Ιωάννης Τασολάμπρος και Δημήτριος Φυτόπουλος.
Με το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Δάσκαλος του 3ου Δημοτικού Σχολείου Μεγάλης Χώρας κύριος Δημήτριος Μπορμπότσιαλος εκφώνησε τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας λέγοντας:
«Σημαντική η σημερινή ημέρα για την κοινότητα της Μεγάλης Χώρας, καθώς εορτάζεται με λαμπρότητα η απελευθέρωσή της από τον Οθωμανικό ζυγό στο πλαίσιο της ελληνικής επανάστασης του 1821, ένα, αναμφίβολα, από τα σημαντικότερα γεγονότα της πλούσιας και πολυκύμαντης ιστορίας της. Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον αιδεσιμολογιώτατο πατέρα Κοσμά, για την πρόσκληση που μου απηύθυνε να εκφωνήσω τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας. Για μένα, προσωπικά, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και με χαροποιεί, διότι, αφενός, πρόκειται για ένα τόπο με μεγάλη ιστορία που χάνεται στο βάθος του χρόνου και, αφετέρου, διότι αυτός ο τόπος είναι συνδεδεμένος μαζί μου από τα παιδικά, ήδη, χρόνια και μου προσέφερε πολλά. Είναι, επίσης, σημαντικό και ελπιδοφόρο το ότι ένα σπουδαίο γεγονός της ιστορίας του, όπως αυτό της απελευθέρωσής της, δεν περιπίπτει στη λήθη αλλά αναδεικνύεται και τυγχάνει της αναγνώρισης, του σεβασμού και της τιμής που του αρμόζουν».
(Ο πλήρης λόγος του κυρίου Μπορμπότσιαλου ακολουθεί στο τέλος του κειμένου).
Τον Δάσκαλο θερμά χειροκρότησαν οι εκκλησιαζόμενοι.
Ο Εφημέριος αιδεσιμότατος πατέρας Κοσμάς Τσιτσιβός συνεχάρη τους παρισταμένους για την συμμετοχή τους στην Θεία Λειτουργία για την εορτή της Αγίας Παρασκευής, στην Δοξολογία και στην εκδήλωση μνήμης της ενδόξου τοπικής αλλά και Εθνικής ιστορίας μας. Την οποία-είπε-καλούμαστε να διατηρούμε πάντα στην μνήμη μας. Αλλά και να την μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενιές. Έτσι ώστε να πορευθούν ως άξιοι συνεχιστές των ιερών προγόνων μας, οι οποίοι αγωνίστηκαν για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδας την Ελευθερία.
Ας ικετεύουμε-συνέχισε-την υπέρμαχο Στρατηγό Υπεραγία Θεοτόκο και την Οσιοπαρθενομάρτυρα Παρασκευή, να διαφυλάττουν όχι μόνο την εδαφική ακεραιότητα της Πατρίδας μας, αλλά και το αδούλωτο πνεύμα των Ελλήνων. Κατόπιν ευχήθηκε καλή πρόοδο στους σημαιοφόρους νεαρούς τσολιάδες, με την «ματωμένη φουστανέλα», και τους παρότρυνε να κρατούν πάντα στην ζωή τους ψηλά την ένδοξη Σημαία μας. Ευχήθηκε έτη πολλά και ευλογημένα στους εορτάζοντες και του χρόνου με υγεία. Ακόμα ευχαρίστησε όλους όσους βοήθησαν με τον τρόπο του ο καθένας για την διοργάνωση της εκδήλωσης για την επέτειο της απελευθέρωσης του τόπου.
Με το πέρας της Θείας Λειτουργίας και της Δοξολογίας, στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση για τους πεσόντες στους αγώνες υπέρ πίστεως και πατρίδας και ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων.
Συντονιστής στην τελετή ήταν ο κ. Νικόλαος Μπλαχούρας, προπονητής της τοπικής ομάδας «Δάφνη Μεγάλης Χώρας» και επίτροπος στην εκκλησία του Αγίου Παύλου.
Δάφνινα στεφάνια κατέθεσαν στο Ηρώο από τον Δήμο Αγρινίου η Αντιδήμαρχος κυρία Χρυσούλα Τασολάμπρου, ο πρόεδρος της Τοπικής κοινότητας Μεγάλης Χώρας κ. Γρηγόρης Χασιώτης, οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κύριοι Κωνσταντίνος Κιτσοπάνος και Νικόλαος Σακαρέλος, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Νομού Αιτωλοακαρνανίας κύριος Δημήτριος Τσούνης, ο ομιλητής της εκδήλωσης Δάσκαλος κ. Δημήτριος Μπορμπότσιαλος, για το Εκκλησιαστικό συμβούλιο ο κ. Θεόδωρος Αυγέρης, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και κηδεμόνων του 3ου Δημοτικού Σχολείου Διευθυντής του Αστυνομικού Σταθμού Αγίου Βλασίου κ. Δημήτριος Νταβαρίνος, η Γραμματέας του Πολιτιστικού Συλλόγου Νεάπολης «Το Παλαιόκαστρο» κα. Σωτηρία Κατσιούλη και οι Σημαιοφόροι νεαροί τσολιάδες μέλη του «Παλαιόκαστρου» Γεώργιος Μούρτης και Άγγελος Τουφεκούλας.
Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή, εψάλη ο Εθνικός ύμνος και ο συντονιστής σήμανε την λήξη της σεμνής τελετής.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν πέραν από τους παραπάνω, ο πρώην Δήμαρχος Νεάπολης κ. Παναγιώτης Τσιαμάκης, ο πρώην Αντιδήμαρχος Νεάπολης κ. Ιωάννης Καλαντζής, πολλοί κάτοικοι της κοινότητας, επισκέπτες από το Αγρίνιο και την γύρω περιοχή.
Ο Πρόεδρος της Τ.Κ. κ. Γρηγόριος Χασιώτης πρόσφερε καφέ σε παρακείμενη καφετέρια στην Μεγάλη Χώρα στους συμμετέχοντες στην εκδήλωση. Όλοι ευχήθηκαν «Χρόνια Πολλά» και του χρόνου να ξαναβρεθούμε στην επόμενη εκδήλωση με υγεία.
---------------ο----------------
Ακολουθεί η πλήρης ομιλία του Εκπαιδευτικού κυρίου Δημητρίου Μπορμπότσιαλου.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΙΣ 26/07/1821
«Η απελευθέρωση του Ζαπαντίου εντάσσεται σ’ έναν κύκλο γεγονότων που συνέβησαν τους πρώτους μήνες της ελληνικής επανάστασης του 1821 στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδος και, πιο συγκεκριμένα, στην περιοχή της Δυτικής Στερεάς.
Η επανάσταση του 1821 ήταν η φυσιολογική κατάληξη μιας μακραίωνης και οδυνηρής δουλείας. Για τέσσερις αιώνες περίπου μετά την άλωση της Πόλης το 1453, οι Έλληνες υπέφεραν, δοκιμάστηκαν σκληρά, υπέστησαν σφαγές, διώξεις, ταπεινώσεις, εκτοπίσεις πληθυσμών, πιέστηκαν από σκληρή φορολογία, βρέθηκαν αντιμέτωποι με εξισλαμισμούς και το φρικτό παιδομάζωμα, που αφάνισε τον ανθό της ελληνικής νιότης. Το ελληνικό έθνος ήταν, πραγματικά καθημαγμένο, εξαθλιωμένο, αλλά αλύγιστο. Στηριγμένο στη βαθιά αγάπη για την πατρίδα, την αγάπη για την ελευθερία, τον πόθο να ζει με υπερηφάνεια κι αξιοπρέπεια, να διαφεντεύει τη μοίρα του, την προσήλωση στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη, την ελληνική γλώσσα, την ελληνορθόδοξη παράδοση, ιδανικά, δηλαδή, που συνθέτουν τη φυσιογνωμία της φυλής, έμεινε όρθιο και προετοιμάστηκε για τον ξεσηκωμό. Η επανάσταση ήταν πραγματικότητα.
Η Πελοπόννησος και η Στερεά Ελλάδα ήταν οι περιοχές στις οποίες η Επανάσταση ξεκίνησε αμέσως και εδραιώθηκε γρήγορα, σημειώνοντας μεγάλες επιτυχίες. Στην Στερεά Ελλάδα η επανάσταση ξεκίνησε πιο γρήγορα στις ανατολικές περιοχές, διότι οι συνθήκες ήταν ευνοϊκότερες, λόγω της απουσίας ισχυρών τουρκικών στρατευμάτων. Στις 28 Μαρτίου απελευθερώθηκε το Λιδωρίκι, στις 31 Μαρτίου η Αταλάντη Φθιώτιδος, η Λιβαδειά, στις 10 Απριλίου η Άμφισσα, ενώ πολιορκήθηκε η Ακρόπολη των Αθηνών. Στις 8 Μαϊου ο Οδυσσέας Ανδρούτσος σημείωσε περιφανή νίκη στο χάνι της Γραβιάς.
Στην περιοχή της Δυτικής Στερεάς οι συνθήκες για την κήρυξη της επανάστασης δεν ήταν το ίδιο ευνοϊκές. Κι αυτό διότι ήταν έντονη η παρουσία ισχυρών τουρκικών στρατευμάτων, λόγω – κυρίως - της εκστρατείας του Χουρσίτ πασά εναντίον του Αλή πασά των Ιωαννίνων. Εκτός από αυτό, στο Αγρίνιο ήταν η έδρα ισχυρών τουρκικών στρατευμάτων και το τουρκικό στρατιωτικό κέντρο της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος. Παράλληλα, οι οπλαρχηγοί ήταν διστακτικοί, κυρίως ο ισχυρός οπλαρχηγός Γεώργιος Βαρνακιώτης, καθώς θεωρούσαν ότι ο ξεσηκωμός θα είχε την ίδια τύχη μ’ εκείνον του 1770 ( τα γνωστά ως Ορλωφικά), που απέτυχε οικτρά.
Παρόλ’ αυτά, η επανάσταση ήταν πραγματικότητα τον Μάιο του 1821. Στις 20 Μαϊου απελευθερώθηκε το Μεσολόγγι, ενώ στις 21 Μαϊου ο οπλαρχηγός Δημήτριος Μακρής απελευθέρωσε το Αιτωλικό. Οι Τούρκοι από τη Γουριά και τις γύρω περιοχές κατέφυγαν στο Αγρίνιο. Στις 25 Μαϊου ο Γεώργιος Βαρνακιώτης κήρυξε την επανάσταση στην περιοχή του Ξηρομέρου.
Στις 26 Μαϊου έρχισε η πολιορκία του Αγρινίου. Το Βραχώρι, όπως ονομαζόταν τότε, ήταν πολύ καλά οχυρωμένο. Οι Τούρκοι κάτοικοί του κατοικούσαν σε ψηλά πέτρινα σπίτια, δίπατα και τρίπατα, που ήταν πραγματικά οχυρά. Αρχηγός της φρουράς του Βραχωρίου ήταν ο Τουρκαλβανός Νούρκας Σέρβανης. Ο αριθμός της δύναμής του αυξανόταν συνεχώς, διότι κατέφθαναν συνεχώς από τις γύρω περιοχές για να προστατευθούν. Στις 27 Μαϊου οι Έλληνες οπλαρχηγοί άρχισαν να σφίγγουν τον κλοιό γύρω από το Βραχώρι. Ο Δημήτριος Μακρής κι Αθανάσιος Ραζικότσικας έπιασαν τα γεφύρια του Αλάμπεη, ο Θεόδωρος Γρίβας το Δογρί, ο Αλέξης Βλαχόπουλος την Αγία Βλαχέρνα κι ο Ιωάννης Στάικος τη Βελάουστα, το σημερινό Πυργί. Ο Ανδρέας Ίσκος κατέφθασε με τους Βαλτινούς του, ενώ ο Γεώργιος Βαρνακιώτης ασφάλισε τα περάσματα στο Μακρυνόρος, απ’ όπου μπορούσε να έρθει τουρκική βοήθεια. Την επόμενη μέρα, 28 του Μάη, οι Έλληνες έφτασαν στα πρώτα σπίτια της πόλης και ο Αλέξης Βλαχόπουλος με πεντακόσιους άνδρες επιτέθηκε από την πάνω πλευρά της πόλης. Οι Τούρκοι, σαστισμένοι, κινήθηκαν προς το εσωτερικό της πόλης, όπου βρίσκονταν και τα ισχυρότερα σπίτια – φρούρια για να προστατευτούν.
Οι Τούρκοι αμύνθηκαν σθεναρά. Την επόμενη μέρα, όμως, οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις αυξήθηκαν, καθώς κατέφθασαν ο Θεόδωρος Γρίβας και ο Κώστας Σιαδήμας με τους άνδρες τους, με αποτέλεσμα οι ελληνικές δυνάμεις να αριθμούν 4.000 άνδρες. Οι Έλληνες οπλαρχηγοί πρότειναν στους πολιορκημένους να φύγουν χωρίς κανείς να τους πειράξει. Οι προτάσεις δεν έγιναν δεκτές και ο πόλεμος άρχισε ξανά με μεγαλύτερη ένταση. Η ορμητικότητα των Ελλήνων ανάγκασε τους Τούρκους να εγκαταλείψουν αρκετά σπίτια και είχε ως αποτέλεσμα την πολιορκία του Διοικητηρίου.
Ο Νούρκας Σέρβανης, βλέποντας την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, όπως, επίσης, και το ότι δεν υπήρχε ελπίδα ενίσχυσης, ζήτησε από τους Έλληνες να τον αφήσει να φύγει μαζί με τους Αρβανίτες του χωρίς να τους πειράξουν. Τη νύχτα που έφυγε, μάλιστα, πήρε ένα μεγάλο μέρος των θησαυρών των Τούρκων της πόλης. Έτσι, ο τουρκικός πληθυσμός της πόλης έμεινε απροστάτευτος στο έλεος των επαναστατημένων Ελλήνων.
Οι εναπομείναντες Τούρκοι, μη περιμένοντας πλέον καμία βοήθεια, ήρθαν σε συμφωνία με τους Έλληνες να παραδοθούν. Η συμφωνία τηρήθηκε: οι έγκλειστοι Τούρκοι με τον Δερβέν αγά Ταχήρ Παπούλια, υπέγραψαν συμφωνία με τον Γεώργιο Βαρνακιώτη, που υποχρέωνε τους Τούρκους να παραδώσουν τα όπλα και να πάνε όπου θέλουν. Η παράδοση της πόλης έγινε μεταξύ της 10ης και 11ης Ιουνίου 1821. Οι Έλληνες σεβάστηκαν τους Τούρκους και τους άφησαν να φύγουν. Έτσι, το Βραχώρι, προπύργιο των Τούρκων στη Δυτική Ελλάδα, έπεσε.
Οι νικητές του Βραχωριού την ίδια μέρα, δηλαδή στις 11 Ιουνίου, κινήθηκαν προς το μοναδικό μέρος της επαρχίας που κρατούσαν οι Τούρκοι: το Ζαπάντι. Το Ζαπάντι κατοικούνταν μόνο από Τούρκους, οι οποίοι ήταν γενναίοι πολεμιστές. Οι πρόγονοί τους ήταν Έλληνες. Για να γλυτώσουν από τους Τούρκους τη ζωή τους, την τιμή και τις περιουσίες τους, αλλαξοπίστησαν κι έγιναν μουσουλμάνοι. Το 1668, πέρασε από την περιοχή ένας Τούρκος περιηγητής, ο Εβλιά Τσελεμπή. Φανατικός μουσουλμάνος ο ίδιος, μιλά με περιφρόνηση για τους Τούρκους του Ζαπαντίου, τους οποίους χαρακτηρίζει «ελληνίζοντες», γιατί, εκτός από την τουρκική , μιλούσαν και την ελληνική γλώσσα, αλλά και γιατί πολλοί από αυτούς παντρεύονταν χριστιανές, σε αντίθεση με την ενδογαμία των Τούρκων του Βραχωρίου. Eίναι άγνωστο αν αυτές τις χριστιανές γυναίκες που έπαιρναν τις ανάγκαζαν να αλλαξοπιστήσουν. Είναι πιθανό πολλές απ’ αυτές να έμεναν κρυπτοχριστιανές, έχοντας χαλαρούς δεσμούς με το Ισλάμ. Η ύπαρξη, δε, του σπουδαιότερου και αρχαιότερου χριστιανικού μνημείου της περιοχής, της πρωτοχριστιανικής βασιλικής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο κοιμητήριο του χωριού, δίπλα στα δύο τζαμιά του χωριού, που τον 16ο αιώνα, εποχή μεγάλης οθωμανικής ακμής, ανακαινίζεται και αγιογραφείται, σύμφωνα με τον καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αθανάσιο Παλιούρα, μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.
Εκτός από τον Εβλιά Τσελεπή, την περιοχή επισκέφτηκαν και άλλοι περιηγητές, όπως ο Φραγκίσκος Πουκεβίλ και ο Ουίλιαμ Ληκ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε, στο χωριό υπήρχαν τρία σχολεία, τρία χάνια, λουτρά και 57 καταστήματα. Κάθε εβδομάδα γινόταν εμποροπανήγυρη με πολλούς ξένους επισκέπτες. Τον επισκέπτη εντυπωσιάζουν κυρίως τα εξαιρετικής ποιότητας καπνά, όπως και οι μεγάλες εκτάσεις με αμπέλια.
Οι κάτοικοι του Ζαπαντίου δημιούργησαν δικά τους ήθη και έθιμα, δικούς τους κώδικες τιμής και ηθικής. Οι υπόλοιποι Τούρκοι δεν τους εγκολπώθηκαν, τους περιφρονούσαν, ενώ και οι Έλληνες δεν έπαυαν να τους θυμίζουν ότι ήταν απόγονοι αρνησίθρησκων που δεν είχαν το ψυχικό σθένος να μείνουν πιστοί στα πάτρια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ζουν σ’ ένα καθεστώς απομόνωσης. Ήταν μια κοινωνία που κρατιόταν σε απόσταση κι από τους Έλληνες και τους Τούρκους. Έτσι, η αδιαλλαξία, η σκληρότητα, η μαχητικότητα, αποτέλεσαν τα κύρια χαρακτηριστικά τους.
Η πολιορκία του Ζαπαντίου άρχισε στις 11 Ιουνίου. Οι Τούρκοι, γνωρίζοντας ότι θα δεχθούν την επίθεση των επαναστατημένων Ελλήνων, οργάνωσαν την άμυνά τους. Η θέση του οικισμού στη μέση του κάμπου δεν προσφερόταν για άμυνα. Είχαν, όμως, τα δύο τζαμιά και τέσσερις ισχυρούς πύργους, γύρω από τους οποίους έσκαψαν βαθιά τάφρο, την οποία ήταν αδύνατο να υπερπηδήσει κανείς. Με τα χώματα της τάφρου έφτιαξαν πρόσθετες οχυρώσεις. Αρχηγός των Τούρκων ήταν ο Ζουλφικάρ αγάς, έμπειρος, ψυχωμένος και ατρόμητος πολεμιστής. Αυτοί που μπορούσαν να κρατήσουν όπλα ανέρχονταν περίπου στους 300, αλλά η δύναμη αυτή αυξανόταν από Τούρκους και Αλβανούς που κατέφθαναν στο Ζαπάντι για να γλυτώσουν από τους επαναστατημένους Έλληνες. Οι ελληνικές δυνάμεις ήταν πολλαπλάσιες και ανέρχονταν σε 2.000 περίπου άνδρες.
Οι πρώτες επιθέσεις των πολιορκητών αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες, μιας και οι πολιορκημένοι Τούρκοι ήταν πολύ καλά οχυρωμένοι. Χρησιμοποιήθηκαν και δύο κανόνια, τα οποία μετέφεραν από το Μεσολόγγι, χωρίς, όμως, αποτέλεσμα, καθώς δεν υπήρχαν ειδικευμένοι πυροβολητές για να πραγματοποιούν εύστοχες βολές. Το ηθικό των πολιορκημένων Τούρκων διατηρούνταν υψηλό και η πολιορκία, μετά από αλλεπάλληλες αποτυχημένες επιθέσεις παρατεινόταν χρονικά. Πολλοί, επίσης, Έλληνες οπλαρχηγοί, απογοητευμένοι άρχισαν να αποσύρονται με τις δυνάμεις τους.
Το ηθικό των Τούρκων παρέμενε υψηλό , παρόλο που δοκιμάζονταν από την έλλειψη τροφίμων. Ο Αλέξης Βλαχόπουλος, επικεφαλής των πολιορκητών, επιχείρησε να ανατινάξει ένα από τα τουρκικά οχυρά σκάβοντας λαγούμια, τα οποία γέμισε με μπαρούτι. Η ανατίναξη ήταν επιτυχημένη, δημιουργήθηκε μεγάλο ρήγμα, αλλά οι πολιορκημένοι Τούρκοι απέκρουσαν τις ελληνικές επιθέσεις και ξεχύθηκαν στον κάμπο καταδιώκοντας τους Έλληνες με τον Ζουλφικάρ αγά. … « Μετά την έφοδον και την αποτυχίαν των Ελλήνων εξήλθαν παλλαχόθεν ξιφήρεις και έτρεψαν οι ολίγοι τους πολλούς εις φυγήν», γράφει ο Σπυρίδων Τρικούπης. Τις κρίσιμες εκείνες στιγμές ο Αλέξης Βλαχόπουλος διέκρινε τον αρχηγό των Τούρκων και τον πυροβόλησε εύστοχα φονεύοντάς τον. Γύρω από το νεκρό σώμα του ξέσπασαν ομηρικές μάχες. Οι Τούρκοι, τελικά, υποχώρησαν χωρίς να πάρουν το σώμα του αρχηγού τους.
Η πείνα και η απελπισία μετά τον θάνατο του αρχηγού τους ανάγκασαν τους πολιορκημένους να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την παράδοσή τους. Οι Έλληνες δέχτηκαν. Έτσι, στις 26 Ιουλίου, οι πολιορκημένοι, αφού παρέδωσαν τα όπλα και τα λάβαρά τους και έλαβαν εγγυήσεις ότι θα φύγουν σώοι, αποχώρησαν. Το Ζαπάντι μετά από 45 ημέρες πολιορκίας ήταν πλέον ελεύθερο.
«Σ’ όλο τον κόσμο ξαστεριά, σ’ όλο τον κόσμο ήλιος
και στο Ζαπαντοβράχωρο όλο καπνός κι αντάρα,
καπιταναίοι το ’καψαν καπιταναίοι το καίνε…»
Μ’ αυτό τον τρόπο η λαϊκή μούσα τραγούδησε την ένταση της πολιορκίας και του Βραχωριού και του Ζαπαντίου, αλλά και τον ηρωικό αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους.
Κυρίες και κύριοι, η Μεγάλη Χώρα σήμερα γιορτάζει και τιμά με λαμπρότητα το παρελθόν της. Αποδίδει την προσήκουσα τιμή και την προσήκουσα ευγνωμοσύνη στους αγωνιστές για την απελευθέρωσή της. Κι αυτό, αναμφίβολα, αποτελεί ιερό χρέος. Η κοινωνία της Μεγάλης Χώρας – όπως, βέβαια, και κάθε τόπος - άρχοντες και κάτοικοι, οφείλει να αναδεικνύει και να τιμά το παρελθόν της, να κρατά τη μνήμη ζωντανή, καθώς και να διαφυλάσσει όλα εκείνα που είναι σημαντικά γι’ αυτό, όπως οι μαρτυρίες, τα μνημεία του τόπου. Γιατί η ιστορική μνήμη, η συλλογική μνήμη πρέπει να είναι ζωντανή, αρραγής, στέρεη. Ο σπουδαίος Ιταλός διανοητής Ουμπέρτο Έκο τονίζει πως κανένας πολιτισμός και καμιά κοινωνία δεν μπορεί να υπάρχει και να επιβιώνει χωρίς συλλογική μνήμη.
Η αξία της συλλογικής μνήμης είναι ανεκτίμητη, διότι εκφράζει τη συνεχή παρουσία του παρελθόντος στο παρόν, διατηρεί ζωντανή την βιωμένη εμπειρία των ανθρώπων του παρελθόντος μέσα στην κοινωνία. Έτσι, ενώνει, διδάσκει και καθοδηγεί. Ο σπουδαίος ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης γράφει: « όταν σβήνεις ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν αν σβήνεις κι ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον». Το παρελθόν δεν είναι απλώς μια δεξαμενή γεγονότων που συντελέστηκαν στο παρελθόν, αλλά το στοιχείο που διαμορφώνει το παρόν και προσδιορίζει το μέλλον. Συνεπώς, η μνήμη είναι αυτή που καθορίζει τη μοίρα μας. Όλα τα πεπραγμένα του παρελθόντος, είτε αυτά είναι άξια υπερηφάνειας είτε αποδοκιμαστέα, είτε αφορούν κατορθώματα στα πεδία των μαχών είτε επιτεύγματα στον χώρο του πνεύματος, είναι πάντοτε παρόντα και αποτελούν οδηγό για το μέλλον. Κι ο ελληνισμός, αναμφίβολα, σφράγισε τους αγώνες του για την ελευθερία με άφθονο αίμα και ηρωισμό που ξεπέρασε τα ανθρώπινα μέτρα, προκαλώντας τον ανθρώπινο θαυμασμό, αλλά, παράλληλα, πήρε και την ανθρωπότητα από το χέρι και την οδήγησε σε υψηλές σφαίρες προόδου.
Παράλληλα, η ιστορική συνείδηση ενισχύει την εθνική συνείδηση και διατηρεί την ισχυρή και ανόθευτη την εθνική μας ταυτότητα. Όλα εκείνα στοιχεία, τα ιδανικά και οι αξίες που συνέθεσαν και χαρακτηρίζουν την ταυτότητα του Έλληνα, όπως η φιλοπατρία, το ανήσυχο και προοδευτικό πνεύμα, η αγωνιστικότητα, το πνεύμα αυτοθυσίας, η προσήλωση στην πλούσια ελληνορθόδοξη παράδοση, η αλληλεγγύη εξακολουθούν να είναι βαθιά ριζωμένα και να εγγυώνται την πορεία στο χρόνο.
Είθε η Μεγάλη Χώρα να εξακολουθήσει να πορεύεται στο παρόν και το μέλλον δημιουργικά, ενθυμούμενη και τιμώντας το παρελθόν της….
Χρόνια πολλά σε όλες και όλους».
Α.Κ.Κ.
