Με τον τίτλο «Χοϊκοί και Αθάνατοι» άνοιξε η έκθεση γλυπτών του Ευάγγελου Τύμπα στο Αγρίνιο.
Με τον τίτλο «Χοϊκοί και Αθάνατοι» άνοιξε η έκθεση γλυπτών του Ευάγγελου Τύμπα στο Αγρίνιο.
Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Στις 10 Ιούνη έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης του γλύπτη κ. Ευάγγελου Τύμπα που διοργάνωσε ο Δήμος Αγρινίου στην μεγάλη εκθεσιακή αίθουσα της πρώην Δημοτικής Αγοράς.
Ο τίτλος της έκθεσης είναι «Χοϊκοί και Αθάνατοι» και θα παραμείνει ανοιχτή στο κοινό μέχρι το τέλος Ιουλίου. (Χοϊκός, φτιαγμένος από χώμα-χωμάτινος)
Ο εμπνευσμένος καλλιτέχνης προσεγγίζει το Ηρωικό 1821 και την Ελληνική Επανάσταση μέσα από τις αριστουργηματικές γλυπτικές δημιουργίες του. Τα αγάλματα οι προτομές και άλλα γλυπτά τοποθετημένα πάνω σε βάθρα εντυπωσιάζουν με την φυσικότητα των χαρακτηριστικών τους όλους τους επισκέπτες στην αίθουσα. Η προσεγμένη τοποθέτηση όλων των γλυπτών, τα αναμμένα κεριά στα μνήματα στο δάπεδο, και οι σταυροί προσδίνουν μια σπάνια ιερότητα στον χώρο. Στην γωνία τοποθετημένο γύψινο αντίγραφο του κανονιού της Αγίας Τριάδας που χρησιμοποιήθηκε στην πολιορκία του Αγρινίου από τις 28 Μάη έως την άλωση και απελευθέρωση-σαν σήμερα 200 χρόνια πριν-συνδέει την τοπική ιστορία της πόλης με τον γενικό ξεσηκωμό του γένους κατά των τυράννων κατακτητών. Η σοφή τοποθέτηση κορμού ελιάς δίπλα του (ο κορμός από το λιοστάσι της οικογένειας του Βαγγέλη) υποδηλώνει την αγροτική τοποθεσία από όπου κανονιοβολούσε τα οχυρωμένα Τουρκικά πυργόσπιτα στο Βραχώρι.
Ο σεβασμιότατος και αγαπητός σε όλους Αρχιεπίσκοπος Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ.κ. Κοσμάς έκανε τα εγκαίνια τελώντας τον καθιερωμένο αγιασμό που αρμόζει σε συναφή με την Θρησκεία και την Πατρίδα έκθεση.
Ο Σκηνοθέτης κ. Ιωάννης Σταμπέλος, παρουσιαστής και συντονιστής της έκθεσης γλυπτών καλωσόρισε τους επισήμους και όλους τους επισκέπτες. Κάλεσε στο βήμα την επί των Πολιτιστικών θεμάτων Αντιδήμαρχο του Δήμου κα. Μαρία Παπαγεωργίου.
Η κα. Αντιδήμαρχος αναφέρθηκε στην Εθνική Επέτειο που γιορτάζομε φέτος και ιδιαίτερα στην πόλη του Αγρινίου την απελευθέρωσή του στις 11 Ιούνη. Ο Δήμος είπε, έχει σχεδιάσει πληθώρα εκδηλώσεων που θα λάβουν χώρα στην ευρύτερη περιοχή και ότι η παρούσα έκθεση γλυπτών είναι μέσα σαυτό το πλαίσιο.
Ο Δήμαρχος Θέρμου κ. Σπύρος Κωνσταντάρας στην συνέχεια χαιρέτισε την έκθεση και απευθυνόμενος με σεβασμό προς τον Αρχιεπίσκοπο είπε ότι επιτέλους μετά από μεγάλο διάστημα αποχής από παρόμοιες εκδηλώσεις, η χώρα, η Αιτωλοακαρνανία, το Θέρμο και το Αγρίνιο ξαναβρήκαν τους ρυθμούς τους και εμείς οι πολίτες μπορούμε πάλι να συμμετάσχομε στα θρησκευτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά καθήκοντά μας. Δήλωσε εντυπωσιασμένος από την λεπτομέρεια του έργου του καλλιτέχνη, και η παρούσα έκθεση, τώρα που γιορτάζομε τα 200 χρόνια από την επανάσταση και την 11η Ιουνίου, είναι ένα σημαντικό γεγονός για την πόλη.
Από το βήμα ο γλύπτης Βαγγέλης καλωσόρισε και ευχαρίστησε για την παρουσία τους στην έκθεσή του τον Δήμαρχο Θέρμου κ. Σ. Κωνσταντάρα, την Αντιδήμαρχο κα. Μαρία Παπαγεωργίου, τον πρώην Βουλευτή κ. Δημοσθένη Τσιαμάκη, την κ. Σταρακά, τον κ. Ιωάννη Σταμπέλο, την κα. Ουρανία Σταθοπούλου ομιλήτρια στην έκθεση που ήρθε από τα Γιάννενα γιαυτόν τον λόγο, και όλους όσους παραβρίσκονται στα εγκαίνια. Τόνισε ότι η έκθεση δεν γίνεται για τον ίδιο, αλλά αυτός θέλοντας να τιμήσει την μεγάλη επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης και την απελευθέρωση του Αγρινίου, δημιούργησε και παρουσιάζει σύμβολα και πρόσωπα αγωνιστών που έφεραν την ελευθερία στον τόπο. Αφήνει τα δημιουργήματά του να «μιλήσουν» τα ίδια.
Η κα. Ράνια Σταθοπούλου Επίκουρη καθηγήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, προλόγισε τον καλλιτέχνη κ. Τύμπα και το έργο του λέγοντας μεταξύ άλλων:
“Αν και γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Αγρίνιο ποτέ μέχρι το 1995 δεν είχα ακούσει για την ιστορία της πολιορκίας και άλωσης του Αγρινίου στις 11 Ιούνη το 1821. Τότε, είπε, εξ όσων γνωρίζω, αποφασίστηκε η ιστορική αυτή επέτειος να ονομάζεται «απελευθέρωση του Αγρινίου», θα ήταν καλό ωστόσο να θυμόμαστε πως το σύγχρονο Αγρίνιο χτίστηκε στα 1832, πάνω στα ερείπια του μπαρουτοκαπνισμένου Βραχωριού. Η άλωση του Βραχωρίου, την 11η Ιουνίου 1821, υπήρξε ένα γεγονός καθοριστικής και υψίστης σημασίας, παρότι παραγνωρισμένη η συμβολή του, για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Η πολιορκία, η άλωση και η ολοσχερής καταστροφή της πόλης, που επακολούθησε, εκτιμάται ως γεγονός σημαντικής γεωστρατηγικής και «ηθικής σημασίας για τη διασφάλιση της εξέγερσης στην Πελοπόννησο και, μάλλον, για όλο τον αγώνα”.
Kαι συνεχίζει για τον καλλιτέχνη: «Ο Ευάγγελος Τύμπας παρουσιάζει με έναν τρόπο άμεσο και κατανοητό στο κοινό ένα σημαντικό ιστορικό θέμα, προσφέροντας μία κατανοητή, οπτική αναπαράσταση του θέματος αυτού. Η θεματολογία του επιχειρεί να καταγράψει στοιχεία από εκείνα, που ένας λαός ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο και υποδηλώνει μια άμεση σύνδεση του δημιουργού με την καλλιτεχνική παράδοση, όπως την αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία του λαού. Τα έργα του ακουμπούν πάνω σε αυτό που αποκαλείται λαϊκό ασυνείδητο, περνώντας μέσα από την προσωπική του εμπειρία και φιλοτεχνημένα με ειλικρίνεια, που κερδίζει την προσοχή του θεατή. Τα θέματά του αναφέρονται σε καθημερινά βιώματα του παρελθόντος , που σκοπό έχουν την υπενθύμιση και την αφύπνιση του συναισθήματος και της ιστορικής μνήμης. Στη συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάζονται ηρωικές μορφές της περιοχής μας, που σχετίζονται με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, που φέτος εορτάζουμε τα 200 χρόνια από το ξεκίνημά του».
Και εξηγεί την βαθιά έννοια του τίτλου της έκθεσης: «Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στον τίτλο της έκθεσης «Χοϊκοί και αθάνατοι», Μια υπόμνηση από τον καλλιτέχνη της φθαρτότητας και παθητότητας του ανθρώπου, που πλάστηκε χωμάτινος αλλά με «πνοή ζώσα», για να κατακτήσει, αν το θελήσει πολύ, μέσα από την πεπερασμένη ζωή του με τις πράξεις του, την αθανασία. Αυτοί οι «Χοϊκοί και αθάνατοι» ήρωες, είναι όλοι παρόντες εδώ και σήμερα, δίπλα μας, τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς από μια επετειακή έκθεση; Προσωπικά, δεν γνωρίζω να έχει γίνει κάπου στην Ελλάδα μια τόσο πλούσια έκθεση με μορφές του αγώνα, που φέτος τιμούμε τα 200 χρόνια από την έναρξή του, αλλά και σε σύνδεση με την τοπική μας γιορτή της απελευθέρωσης του τόπου, που γεννηθήκαμε και κατοικούμε».
Ο Αρχιεπίσκοπος χαιρέτισε την έκθεση λέγοντας ότι έχει εντυπωσιαστεί πολύ όταν αντίκρυσε τις γλυπτικές δημιουργίες του Ευάγγελου Τύμπα που είναι τόσο εκφραστικές και αποτυπώνουν στα πρόσωπά τους τα συναισθήματα που τους διακατείχαν όταν πολεμούσαν για την Θρησκεία και την Πατρίδα.
Ο κύριος Δημοσθένης Τσιαμάκης ενεργός συμπολίτης σε όποιον τομέα της πολιτικής κι αν υπηρέτησε, σαν Δήμαρχος-Νομάρχης και Βουλευτής Ευρυτανίας, χαιρέτισε την έκθεση του Βαγγέλη με μεγάλο και μεταδοτικό στους επισκέπτες ενθουσιασμό!
Πολλοί πολίτες του Αγρινίου και όχι μόνο παραβρέθηκαν στα εγκαίνια και μετά την τελετή ξεναγήθηκαν από τον γλύπτη στην έκθεση. Μεταξύ των επισκεπτών ήταν ο κ. Νίκος Π. Κορδόσης, Ιδρυτής του Πολιτιστικού Οργανισμού «Διέξοδος» στο Μεσολόγγι, η κυρία Βασιλική Μαραγιάννη πρόεδρος του συλλόγου «Κωνσταντίνος Χαντζόπουλος», η κυρία Μαίρη Χρυσικοπούλου από το Λαογραφικό Μουσείο, η κυρία Μαίρη Τσιχριτζή από την Ιστορική και Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Ελλάδας, ο κύριος Ιωάννης Νεραντζής Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης, και πολλοί άλλοι Αγρινιώτες που έχουν κοινά ενδιαφέροντα για τον τόπο, την τέχνη και την Πατρίδα.
Μετά την ξενάγησή του ο Σεβασμιότατος κ.κ. Κοσμάς επισκέφθηκε τις συστεγαζόμενες στον χώρο της παλιάς Δημοτικής αγοράς δύο εκθέσεις. Η κα. Χρυσικοπούλου ξενάγησε τον Αρχιεπίσκοπο στα σπάνια Μουσειακά εκθέματα του Λαογραφικού Μουσείου Αιτωλοακαρνανίας. Η έκθεση φέρει τίτλο από στοίχους του Ρήγα Φερραίου: «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάτε καλά». Ακολούθως ο Πανεπιστημιακός καθηγητής κ. Νεραντζής ξενάγησε τον Σεβασμιότατο σε άλλη εκθεσιακή αίθουσα όπου φιλοξενείται η έκθεσή του με τίτλο «Η Ελλάδα στη Μεσαιωνική Ευρωπαϊκή και Οθωμανική Χαρτογραφία από το 1453 έως το 1821»
Μεγάλες πολιτιστικές στιγμές ζει το Αγρίνιο αυτές τις μέρες, συνολικά έξι εκθέσεις είναι συγχρόνως ανοιχτές στο κοινό. Σχεδόν όλες επικεντρώνονται στον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.
Υπενθυμίζονται εδώ οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης γλυπτών του κ. Ε. Τύμπα. Διάρκεια έκθεσης, έως 31 Ιουλίου 2021.
Ώρες Λειτουργίας: Καθημερινά 10:00-13:00 & 19:00-21:30, Σάββατο 10:00 -13:00
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας της καθηγήτριας της σχολής καλών τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κυρίας Ουρανίας Σταθοπούλου. Πρόκειται για μια εργασία με πλήθος τεκμηριωμένα στοιχεία για την περίοδο της πολιορκίας, κατάληψης και απελευθέρωσης του Αγρινίου το μακρινό 1821.
Απόστολος Κων. Καρακώστας
Έκθεση Γλυπτικής «Χοϊκοί και Αθάνατοι»
Ευάγγελος Τύμπας
Αγρίνιο 10-06-2021
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Αγρίνιο, μη έχοντας ποτέ ακούσει τίποτε σχετικά με την τόσο σημαντική, όπως πλέον ιστορικά εκτιμάται, πολιορκία και άλωση του Βραχωριού. Η πρώτη συζήτηση, σχετικά ,έλαβε χώρα το 1993-94, με πρωτοβουλία της τότε Δημοτικής αρχής και ο πρώτος εορτασμός έγινε το 1995. Τότε πληροφορηθήκαμε και οι περισσότεροι Αγρινιώτες για το ιστορικό αυτό γεγονός. Τότε, εξ όσων γνωρίζω, αποφασίστηκε η ιστορική αυτή επέτειος να ονομάζεται «απελευθέρωση του Αγρινίου», θα ήταν καλό ωστόσο να θυμόμαστε πως το σύγχρονο Αγρίνιο χτίστηκε στα 1832, πάνω στα ερείπια του μπαρουτοκαπνισμένου Βραχωριού.
Η άλωση του Βραχωρίου, την 11η Ιουνίου 1821, υπήρξε ένα γεγονός καθοριστικής και υψίστης σημασίας, παρότι παραγνωρισμένη η συμβολή του, για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Η πολιορκία, η άλωση και η ολοσχερής καταστροφή της πόλης, που επακολούθησε, εκτιμάται ως γεγονός σημαντικής γεωστρατηγικής και «ηθικής σημασίας για τη διασφάλιση της εξέγερσης στην Πελοπόννησο και, μάλλον, για όλο τον αγώνα», όπως σημειώνει ο Γεράσιμος Παπατρέχας.
Το Βραχώρι υπήρξε για τη Δυτική Ελλάδα ένα οθωμανικό κέντρο ανάλογο και αντίστοιχο της σπουδαιότητας της Τριπολιτσάς για το Μοριά. Ήταν ένα οχυρό πόλισμα, με σπίτια φρουριακής μορφής, κάτι ανάλογο με τους Μανιάτικους πύργους, με κήπους, λουλούδια, τρεχούμενα νερά , καφενέδες , χώρους λατρείας(τζαμιά) και πολύ πλούτο. Την πόλη κατοικούσαν Οθωμανοί ευγενείς, αγάδες, μπέηδες και σπαχήδες με ισχυρές τακτικές και μισθοφορικές φρουρές , εβραίοι έμποροι και λίγοι χριστιανοί. Οι Οθωμανοί είχαν στην εξουσία τους και καρπώνονταν τα αγαθά από τον πλούσιο κάμπο του Βραχωρίου, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Η ιστορία του Αγρινίου»ο Γεράσιμος Παπατρέχας.
Στην πολιορκία έλαβαν μέρος όλοι οι επιφανείς οπλαρχηγοί της Δυτικής Ρούμελης :ο Δημήτρης Μακρής, ο Θανάσης Ραζηκότσικας, ο Κώστας Γκολφίνος, ο Σιαδήμας ο καπετάνιος Θοδωράκης Γρίβας ,ο Αλεξάκης Βλαχόπουλος, ο Γιώργος Τσόγκας, ο Γιαννάκης Στάικος ,ο Ανδρέας Ίσκος, ο σουλιώτης Λάμπρος Κουτσονίκας. Ο Γιωργάκης Βαρνακιώτης προχώρησε στην κατάληψη του στενού περάσματος του Μακρυνόρους, με στόχο, να ανακόψει την υποστήριξη που μπορούσαν να δώσουν στους πολιορκημένους τα σουλτανικά στρατεύματα που στρατοπέδευαν στην Ήπειρο και κυρίως στην Άρτα.
Η πολιορκία κράτησε πάνω από 10 μέρες, εφόσον η οχυρωματική κατασκευή των σπιτιών της πόλης δυσκόλευε κατά πολύ την κατάληψή της .Οι πολιορκημένοι άντεχαν παρά την έλλειψη τροφίμων και στρατιωτικής βοήθειας που ανέμεναν από την Ήπειρο και που δεν έφτασε ποτέ. Όταν τελικά συνθηκολόγησαν και το Βραχώρι αλώθηκε , αμέσως μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών, όπως γράφει ο Γεράσιμος Παπατρέχας, όλα δείχνουν ότι επικράτησε χάος και ασυδοσία προς βλάβη όχι μόνο των Τούρκων αλλά και όλων των μη χριστιανών κατοίκων της πόλης.
Δε θα ήθελα να μακρηγορήσω σε αυτό το σημείο, οι περιγραφές που υπάρχουν είναι σκληρές, θα τολμούσα και εδώ να βρω κάποιες συγγένειες, τηρουμένων των αναλογιών, με την άλωση της Τριπολιτσάς και την τρομερή σφαγή που επακολούθησε εκεί. Είναι μάλλον αναπόφευκτη συνθήκη στην ανθρώπινη ιστορία η σφαγή, καθώς και αυτό το «ουαί τοις ηττημένοις» που αναφώνησε ο αρχηγός των Γαλατών Βρέννος, απέναντι στους ηττημένους Ρωμαίους, το 390 π.Χ.
Στα 1832, πάνω στα μπαρουτοκαπνισμένα ερείπια του Βραχωριού θεμελιώθηκε το νέο Αγρίνιο, που με το όνομα αυτό συνδέθηκε με την αρχαία , ομώνυμη πόλη που υπήρχε σε αυτή την περιοχή.
Γνώρισα τον γλύπτη Ευάγγελο Τύμπα σε μια επίσκεψή μου στο χώρο αυτό το 2019, όταν πραγματοποιούσε εδώ την 1η ατομική του έκθεση.
Ο Ευάγγελος Τύμπας είναι αυτοδίδακτος στη γλυπτική. Γνωρίζοντας αυτό και βλέποντας, τότε, τα πρώτα έργα του, ενέταξα τον καλλιτέχνη στο ευρύτερο πλαίσιο των λαϊκών καλλιτεχνών. Παρατηρώντας σήμερα, μέσα από αυτή την έκθεση ,τη φόρμα του έργου του, τη μορφή του, δηλαδή, διαπιστώνω ότι ο Ευάγγελος Τύμπας καταβάλλει μια αξιέπαινη προσπάθεια να αποδώσει τη μορφή νατουραλιστικά, να προσεγγίσει , δηλαδή, το αντικείμενό του με ρεαλισμό, αξιοποιώντας στοιχεία περισσότερο της λόγιας, παρά της λαϊκής τέχνης. Επιδιώκει μέσα από την προσεκτική παρατήρηση , με αναφορά σε όλες τις λεπτομέρειες , να αποδώσει πιστά το θέμα του. Θεωρώ ότι ο στόχος αυτός είναι υψηλός, αυτό το «να μοιάσει το έργο στην πραγματικότητα» και ο Βαγγέλης το πετυχαίνει με τρόπο αξιοθαύμαστο.. Κατορθώνει ένα έργο τίμιο και αληθινό, με πιστή αναπαράσταση, χωρίς προσποίηση , με καθαρή ματιά, χωρίς επιτήδευση και μακριά από τις συμβάσεις της σύγχρονης τέχνης, που συχνά ονομάζουμε καινοτομίες.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της τέχνης, που αποκαλούμε λαϊκή, και που μπορεί να συναντήσουμε και στην τέχνη των αυτοδίδακτων καλλιτεχνών, όπως ο Βαγγέλης, είναι μια υποχώρηση της διανοητικότητας, έναντι της αμεσότητας του συναισθηματικού στοιχείου. Η σημασία δίνεται σε αυτό που ο δημιουργός επιθυμεί να τονίσει. Έτσι τα έργα αυτά συχνά είναι περισσότερο εκφραστικά και ίσως πιο ουσιαστικά, αφού ο καλλιτέχνης ιεραρχεί τους στόχους και προβάλλει το σημαντικό ή αυτό που, για τον ίδιον , είναι σημαντικό. Αυτή η μειωμένη παρουσία ακαδημαϊκής γνώσης στη διατύπωση, δεν αποτελεί καθόλου αρνητική προϋπόθεση για την αισθητική και εκφραστική αξία του έργου. Μέσα από αυτή την τέχνη συχνά επιβιώνουν και αξιοποιούνται οι μορφές και ο τρόπος αντίληψης του χώρου της βυζαντινής αγιογραφίας, και της εκκλησιαστικής παράδοσης, λόγιας και λαϊκής, με μια εντελώς προσωπική αίσθηση και του χώρου και της μορφής, αντιλήψεις τις οποίες αξιοποιεί στο έπακρο και η σύγχρονη, παγκόσμια, τέχνη.
Ο Ευάγγελος Τύμπας παρουσιάζει με έναν τρόπο άμεσο και κατανοητό στο κοινό ένα σημαντικό ιστορικό θέμα, προσφέροντας μία κατανοητή, οπτική αναπαράσταση του θέματος αυτού. Η θεματολογία του επιχειρεί να καταγράψει στοιχεία από εκείνα, που ένας λαός ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο και υποδηλώνει μια άμεση σύνδεση του δημιουργού με την καλλιτεχνική παράδοση, όπως την αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία του λαού. Τα έργα του ακουμπούν πάνω σε αυτό που αποκαλείται λαϊκό ασυνείδητο, περνώντας μέσα από την προσωπική του εμπειρία και φιλοτεχνημένα με ειλικρίνεια, που κερδίζει την προσοχή του θεατή.
Τα θέματά του αναφέρονται σε καθημερινά βιώματα του παρελθόντος , που σκοπό έχουν την υπενθύμιση και την αφύπνιση του συναισθήματος και της ιστορικής μνήμης. Στη συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάζονται ηρωικές μορφές της περιοχής μας, που σχετίζονται με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, που φέτος εορτάζουμε τα 200 χρόνια από το ξεκίνημά του. Ο Θοδωράκης Γρίβας, ο Δημήτρης Μακρής, ο πρόκριτος Μαυρομμάτης από την Κατούνα, η Ελένη Στάικου, η Τασούλα Γυφτογιάννη, ο αντιστράτηγος Κοντογιωργάκης, ο Καραϊσκάκης, ο Ρωγών Ιωσήφ, αλλά και το κανόνι που, από το λόφο της Αγίας Τριάδας, ισοπέδωσε το Βραχώρι. Επίσης μικρότερα έργα όπως ο Κατσαντώνης, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Δ. Μακρής, ο Μπότσαρης και ο Ανδρούτσος, η ταλαίπωρη Ελλάδα , αλλά και σφραγίδες, όπως η ανάφλυφη σφραγίδα του αγώνα, της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος.
Από την πλευρά αυτή, της παρουσίας δηλαδή των ηρώων, η δουλειά του Βαγγέλη μας φέρνει στο νου τους σπουδαίους λαϊκούς δημιουργούς όπως τον Χιονιαδίτη ζωγράφο Θανάση Παγώνη, που απεικόνισε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και το Ρήγα Βελεστινλή. Επίσης τον Θεόφιλο, που ζωγράφισε όλους τους αγωνιστές της επανάστασης. Ακόμα τις λαϊκές λιθογραφίες, που άρχισαν να τυπώνονται με μια ιδέα του στρατηγού Μακρυγιάννη, με θέματα από την ελληνική επανάσταση, ήδη ζωγραφισμένα από τον Παναγιώτη Ζωγράφο και τους γιούς του, το διάστημα 1836-1839. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι του Αθανασίου Ιατρίδη με τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη και του Σωτήρη Χρηστίδη με τον Κατσαντώνη σιδηροδέσμιο μπροστά στον Αλή Πασά .
Τα γλυπτά, ωστόσο, του Βαγγέλη Τύμπα, μέσα από τη διάθεσή του, όπως ήδη ανέφερα, να περιγράψει με ρεαλισμό το θέμα του, μας φέρνουν στο νου και τους σημαντικούς έντεχνους γλύπτες, που ασχολήθηκαν με τη φιλοτέχνηση γλυπτών των μεγάλων, ηρωικών μορφών του ελληνικού αγώνα. Αναφέρω ενδεικτικά την περίπτωση του Νικολάου Σώχου, που φιλοτέχνησε την προτομή του αρματολού Αθανασίου Πετιμεζά. Προτομές και ανδριάντες αγωνιστών και ηρώων έχουν φιλοτεχνήσει πολλοί Έλληνες γλύπτες, όπως ο Θόδωρος Παπαγιάννης το Γιωργάκη Ολύμπιο, ο Γιάννης Παππάς το Μακρυγιάννη, ο Λάζαρος Φυτάλης τον Κων/νο Κανάρη και πολλοί ακόμα, η αναφορά των ονομάτων είναι απολύτως ενδεικτική.
Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στον τίτλο της έκθεσης «Χοϊκοί και αθάνατοι», Μια υπόμνηση από τον καλλιτέχνη της φθαρτότητας και παθητότητας του ανθρώπου, που πλάστηκε χωμάτινος αλλά με «πνοή ζώσα», για να κατακτήσει, αν το θελήσει πολύ, μέσα από την πεπερασμένη ζωή του με τις πράξεις του, την αθανασία. Αυτοί οι «Χοϊκοί και αθάνατοι» ήρωες, είναι όλοι παρόντες εδώ και σήμερα, δίπλα μας, τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς από μια επετειακή έκθεση; Προσωπικά, δεν γνωρίζω να έχει γίνει κάπου στην Ελλάδα μια τόσο πλούσια έκθεση με μορφές του αγώνα, που φέτος τιμούμε τα 200 χρόνια από την έναρξή του, αλλά και σε σύνδεση με την τοπική μας γιορτή της απελευθέρωσης του τόπου, που γεννηθήκαμε και κατοικούμε. Επιτρέψτε μου την προτροπή να την αξιοποιήσετε όσο περισσότερο μπορείτε, θα είναι τιμή για την πόλη.
Συνοψίζοντας για τον Βαγγέλη Τύμπα θα έλεγα πως το έργο του, όπως ήδη ανέφερα, δεν είναι λαϊκό, αλλά έχει έντονη αναφορά στη μεγάλη λόγια τέχνη και τη νεοελληνική γλυπτική, ενσωματώνοντας και στοιχεία με λαϊκό χαρακτήρα. Είναι ένα αξιέπαινο έργο, ενός ανθρώπου αυτοδίδακτου, χωρίς, δηλαδή, σπουδές πάνω στο αντικείμενο , αλλά με έρωτα για τη γλυπτική, με πολλή αγάπη για την τέχνη του και μεγάλη εργατικότητα. Με χάρη και δωρεά, αυτό το δώρο και το τάλαντο που γίνεται ταλέντο, και που «τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί».
Ράνια Σταθοπούλου
Επίκουρη καθηγήτρια Σχολής Καλών Τεχνών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
